TANIM: Aft ağız içerisinde sıklıkla yanak ve dudak mukozasında, dil üzerinde, yumuşak damakta, farenkste, diş eti üzerinde görülen solgun sarı-kırmızı hale ile çevrili oldukça sızılı ülserleşmiş …
TANIM:
Aft ağız içerisinde sıklıkla yanak ve dudak mukozasında, dil üzerinde, yumuşak damakta, farenkste, diş eti üzerinde görülen solgun sarı-kırmızı hale ile çevrili oldukça sızılı ülserleşmiş lezyonlardır. Cemiyetin %18-20 az ya da çok aft sorunu ile karşı karşıyadır. Bayanlarda daha sıklıkla rastlanır. Aft genellikle tek olarak seyretse de aynı anda birkaç bölgede birden görülebilmektedir.
Aftın oluş sebebini belirlemek için muhtelif araştırma yapılmıştır. Ancak aftın yaradılışını süratlendirici ve seyrini makûslaştırıcı birçok etmen etmen saptanmasına rağmen oluş sebebi bütün olarak belirlenememiştir.
Bu sebeple aft yaradılışını süratlendiren ve iyileşmesini geciktiren etmenlerden bahsetmek olasıdır.
Aft yaradılışında hangi etkenler ehemmiyetlidir?
STRES
Günümüzde migren, yüksek tansiyon ve gastrit gibi birçok hastalığın sebepleri arasında kabul edilen stres aft oluşmasının en ehemmiyetli sebeplerinden birisidir.
Hanımlarda premenstural gerginlikadet evvelsi dönem de aft yaradılışını süratlendiren etmenlerdendir.
GIDALAR
Narenciye, sirke, turşu, patates cipsi, tuzlu ve baharatlı çerezler gibi ağız mukozasını tahriş edebilen gıdalar aft yaradılışını süratlendiren ehemmiyetli etkenler arasında sayılmaktadır.Bunların yanı sıra bazı bünyeler için alerjik olabilen kara buğday, çavdar, arpa, çikolata, fındık, kabuklu deniz hayvanları, soya, domates, bazı patlıcan, elma, incir, peynir gibi yiyecekle.de aft oluşumunu süratlendirirler.
TRAVMA
Yanak dil dudak ısırma, sert besinlerin tahrişi ve yumuşak olmayan diş fırçalama operasyonları ve iyi adapte olmayan takmaların neden olduğu vuruklar aft için uygun tabanın oluşmasına dayanakçı olurlar.
DİŞ MACUNU
Diş macunlarının arınma özelliğini artırmak için köpük yapıcı olarak yapılarına katılan “sodyum lauryl sulhate” SLS mukoza hücrelerinin tahribini artıran tahriş edici bir kimyasaldır. SLS bu özelliği ile aft yaradılışı üzerine dolaysız tesirli olan bir maddedir.
Özellikle aft sorunu olan bireylerin kullanabilmesi için günümüzde daha az oranda %1.25 SLS kapsayan diş macunları üretilmektedir. Tom ’s of Maine Natural Toothpaste , Oral-B Sensitive Fluoride Toothpaste.
SİSTEMİK HASTALIKLAR
Behçet Hastalığı: Genital ülser, konjuktivit, retinit, lokositoz gibi, birçok sistemik belirtiler yanında ağız içerisinde oluşan yineleyici aftlarla kendini gösteren bir hastalıktır.
Birçok malign ve otoümmin hastalıklarla birlikte de yineleyici aftlar görülebilmektedir.
ÖBÜR NEDENLER
B12 vitamini ve demir noksanlığı,sigara içme, tütün çiğnemenin gibi alışkanlıkların de aft yaradılışına katkıda bulunan ehemmiyetli etkenler olduğu bilinmektedir.
Rehabilitasyon
Aftlar rastgele bir rehabilitasyon uygulanmasa da genellikle 7-10 gün sonra kendiliğinden iyileşmektedir. Aft sorunu ile karşı karşıya olanların altta sıralanan operasyonlardan bcerahati yada birkaçını uyguladıklarında daha rahat bir periyot geçirmeleri olasıdır:
Sızıyı eksiltmek ve iyileşme periyodunu kısaltmak için:
1-Sıcak, asidik ve tahriş edici besinlerden kaçınılmalır.
2-“2% hydrogen peroxide” solusyonuna batırılan pamuk yada gazlı bez ile aft bölgesi temizlenebilir.
3-Su ile karbonat karışımından hazırlanan ince yapılı bir krem aft üzerine sürülebilir.
4-Yarım bardak suya yarım kaşık tuz ilavesi ile elde edilen solusyonla günde üç kere gargara yapılabilir,
5-Yemeklerden evvel aft bölgesine “xylocaine” solusyonu ya da ağız için hazırlanmış anestezik kremler uygulanabilir.
6-Aft üzerine uygulanacak “orabase”, “Gly-oxide”, “Cankaid”,”Ambesol” gibi ağız içi kremler uygulanabilir.
7-“sucralfate” tableti ılık suda eritip gargara yapılabilir.
8-Özellikle aftı başlangıç aşamasında “tetrasiklin” tableti suda eriterek elde edilen solusyon ile gargara yapmak aftın fazla büyümesini maniler ve sızıyı eksiltir.
9-Gene aftın başlangıç safhasında bölgeye bir topikal steroid “%0.1 lik triamcinalone” uygulanması ya da steroidli bir gargara “betamethasone syrup” ile gargara yapmak aftın fazla büyümesini maniler ve sızıyı eksiltir.
10-“Chlorhexadine” gargaralar iyileşme periyodunu kısaltır.
11-“Tetrasiklin” şurup la hazırlanan 12,500 unite “nystatin”, 1.25 mg “diphenhydramine”, ve 0.25 mg/m “hydrocortisone” karışımı ‘shotgun ’ solusyonu olarak kullanılabilir.